ЕВАНГЕЛЛЕ
Ян 18, 1 — 19, 42
Мука Пана нашага Езуса Хрыста.
Здрада і арышт Езуса
Ев. У той час выйшаў Езус з вучнямі сваімі за зімні ручэй Кедрон. Там быў сад, у які ўвайшоў Ён і вучні Ягоныя. Гэтае месца ведаў і Юда, здраднік Ягоны, бо Езус там часта збіраўся з вучнямі сваімі. Таму Юда ўзяў кагорту і прыслужнікаў ад першасвятароў, і фарысеяў і прыйшоў туды з паходнямі, ліхтарамі і зброяй. Езус жа, ведаючы ўсё, што павінна з Ім стацца, выйшаў і сказаў ім: Е. Каго шукаеце? Ев. Яму сказалі: Л. Езуса з Назарэту. Ев. Кажа ім: Е. Гэта Я. Ев. Стаяў з імі і Юда, які выдаў Яго. І калі сказаў ім: Гэта Я, — яны адступілі і ўпалі на зямлю. Тады Ён зноў спытаўся ў іх: Е. Каго шукаеце? Ев. Яны сказалі: Л. Езуса з Назарэту. Ев. Езус адказаў: Е.Я сказаў вам, што гэта Я. Калі ж Мяне шукаеце, то дазвольце ім адысці. Ев. Сталася так, каб збылося слова, якое сказаў: З тых, каго Ты Мне даў, Я не згубіў нікога. Тады Сымон Пётр, які меў пры сабе меч, дастаў яго і ўдарыў слугу першасвятара, і адсек яму правае вуха. Імя ж слугі было Мальхас. Але Езус сказаў Пятру: Е.Схавай меч у ножны. Няўжо Мне не піць келіха, які даў Мне Айцец?
Езус перад першасвятаром
Ев. Тады кагорта, тысячнік і юдэйскія прыслужнікі схапілі Езуса, звязалі Яго і завялі спачатку да Анны, бо ён быў цесцем Каяфы, які быў у гэтым годзе першасвятаром. Каяфа быў тым, хто параіў юдэям, што лепш аднаму чалавеку загінуць за народ.
Адрачэнне Пятра
За Езусам ішоў Сымон Пётр і іншы вучань. Вучань гэты быў знаёмым першасвятара, і ўвайшоў разам з Езусам на дзядзінец першасвятара. Пётр жа стаяў звонку перад брамаю. І вось той вучань, знаёмы першасвятара, выйшаў, сказаў брамніцы і ўвёў Пятра. Служанка-брамніца кажа Пятру: I. Ці і ты з вучняў гэтага чалавека? Ев. Ён сказаў: I. Не. Ев. Нявольнікі і прыслужнікі распалілі агонь, бо было холадна, і грэліся. Пётр таксама стаяў з імі і грэўся.
Допыт Езуса першасвятаром
Першасвятар спытаў у Езуса пра вучняў Ягоных і пра вучэнне Ягонае. Езус адказаў яму: Е. Я адкрыта казаў свету. Заўсёды вучыў у сінагозе і ў святыні, дзе збіраюцца ўсе юдэі, і патаемна не казаў нічога. Чаму ты пытаешся ў Мяне? Спытай тых, хто чуў, што Я казаў ім. Яны ведаюць, што Я гаварыў. Ев. Калі Ён сказаў гэта, адзін са слугаў, які стаяў паблізу, ударыў Езуса па твары, кажучы: I. Так адказваеш першасвятару? Ев. Езус адказаў яму: Е. Калі Я дрэнна сказаў, дакажы, што дрэнна, а калі добра, чаму б’еш Мяне? Ев.Тады Анна паслаў Яго звязанага да першасвятара Каяфы.
Пётр адракаецца зноў
А Сымон Пётр стаяў і грэўся. І сказалі яму: Л. Ці і ты з вучняў Ягоных? Ев. Ён адрокся і сказаў: I. Не. Ев. Пэўны слуга першасвятара, сваяк таго, каму Пётр адсек вуха, сказаў: I. Ці не цябе я бачыў з Ім у садзе? Ев. Пётр зноў адрокся. І адразу заспяваў певень.
Перад Пілатам
Ад Каяфы павялі Езуса ў прэторыю. Была раніца, і яны не ўвайшлі ў прэторыю, каб не апаганіцца і магчы з’есці Пасху. Таму Пілат выйшаў да іх і сказаў: I. У чым абвінавачваеце гэтага чалавека? Ев.Яны сказалі яму ў адказ: Л. Калі б Ён не быў злачынцам, мы не выдалі б Яго табе. Ев. Пілат жа сказаў ім: I. Вазьміце Яго вы і судзіце паводле свайго закона. Ев. Юдэі сказалі яму: Л. Нам нікога не дазваляецца забіваць. Ев. Так павінна было збыцца слова Езуса, у якім прадказаў, якой смерцю памрэ.
Тады Пілат зноў увайшоў у прэторыю і паклікаў Езуса, і сказаў Яму: I. Ці Ты Кароль Юдэйскі? Ев. Езус адказаў: Е. Ты кажаш гэта ад сябе, ці іншыя сказалі табе пра Мяне? Ев. Пілат адказаў: I. Хіба я юдэй? Народ Твой і першасвятары Цябе выдалі мне. Што ты зрабіў? Езус адказаў: Е. Валадарства Маё не з гэтага свету. Калі б Валадарства Маё было з гэтага свету, слугі Мае змагаліся б, каб мяне не выдалі юдэям. Цяпер жа Валадарства Маё не адгэтуль. Ев.Пілат сказаў Яму: I. Дык Ты кароль? Ев. Езус адказаў: Е. Ты кажаш, што Я кароль. Я на тое нарадзіўся і на тое прыйшоў у свет, каб сведчыць аб праўдзе. Кожны, хто ад праўды, слухае Мой голас. Ев.Пілат сказаў Яму: I. Што такое праўда?
Асуджэнне на смерць Езуса
Ев. І, сказаўшы гэта, зноў выйшаў да юдэяў, і гаворыць ім: I. Я не знаходжу ў Ім ніякай віны. Ёсць у вас звычай, каб я на Пасху адпускаў вам аднаго вязня. Калі хочаце, то я адпушчу вам Караля Юдэйскага? Ев. Тады яны зноў закрычалі: Л. Не Яго, але Бараббу! Ев. А Барабба быў злачынцам.
Тады Пілат узяў Езуса і бічаваў Яго. А жаўнеры, сплёўшы вянок з церня, усклалі Яму на галаву і апранулі Яго ў пурпуровы плашч. І падыходзілі да Яго, і казалі: Л. Вітай, Кароль Юдэйскі! Ев. І білі Яго па твары. А Пілат зноў выйшаў і кажа ім: I. Вось я выводжу Яго да вас, каб вы ведалі, што я не знаходжу ў ім ніякай віны. Ев. І выйшаў Езус у цярновым вянку і пурпуровым плашчы. І кажа ім Пілат: I. Вось чалавек. Ев. Калі ўбачылі Яго першасвятары і прыслужнікі, закрычалі: Л. Укрыжуй, укрыжуй! Ев. Кажа ім Пілат: I.Вазьміце Яго вы і ўкрыжуйце, бо я не знаходжу ў Ім віны. Ев. Юдэі адказалі яму: Л. Мы маем Закон, і паводле Закона Ён павінен памерці, бо ўчыніў сябе Божым Сынам.
Ев. Калі Пілат пачуў гэтыя словы, спалохаўся яшчэ больш. І зноў увайшоў у прэторыю і спытаў Езуса: I. Адкуль Ты? Ев. Але Езус не адказаў яму. Тады Пілат гаворыць Яму: I. Не размаўляеш са мною? Ці не ведаеш, што я маю ўладу адпусціць Цябе і маю ўладу ўкрыжаваць Цябе? Ев. Езус адказаў: Е. Ты не меў бы нада Мною ніякай ўлады, калі б не было дадзена табе з вышыні. Таму большы грэх на тым, хто Мяне выдаў табе. Ев. Адгэтуль Пілат намагаўся адпусціць Яго. Але юдэі крычалі: Л. Калі адпусціш Яго, ты непрыяцель цэзара. Кожны, хто чыніць сябе каралём, той супраць цэзара. Ев. Калі Пілат пачуў гэтыя словы, вывеў Езуса вонкі і сеў на судовым пасадзе, на месца, якое называлі Літастрот, па-гэбрэйску Габбата. Быў гэта дзень прыгатавання Пасхі, каля шостай гадзіны. І сказаў юдэям: І. Вось Кароль ваш! Ев. А яны закрычалі: Л. Вазьмі, вазьмі, укрыжуй Яго Ев. Пілат кажа ім: І. Я павінен укрыжаваць вашага Караля? Першасвятары адказалі: Л. Не маем караля, апроч цэзара. Ев. Тады выдаў ім Езуса на ўкрыжаванне.
Укрыжаванне
І ўзялі Езуса. І, несучы для сябе крыж, Ён выйшаў на месца, якое называлася Месцам чэрапа, па-гэбрайску — Галгота. Там укрыжавалі Яго. А з Ім двух іншых, з аднаго і з другога боку, а пасярэдзіне Езуса. Пілат жа зрабіў надпіс віны і змясціў на крыжы. Было ж напісана: Езус Назаранін, Кароль Юдэйскі. Гэты надпіс чыталі многія з юдэяў, бо месца, дзе ўкрыжавалі Езуса, было блізка ад горада. І напісана было па-гэбрэйску, па-лацінску і па-грэцкі. Першасвятары юдэяў казалі Пілату: Л. Не пішы: Кароль Юдэйскі, але што Ён Сказаў: Я Кароль Юдэйскі. Ев. Пілат адказаў: I. Што напісаў, тое напісаў.
Ев. Жаўнеры ж, якія ўкрыжавалі Езуса, узялі Ягоную вопратку і падзялілі на чатыры часткі, кожнаму жаўнеру па частцы; узялі і туніку. Туніка была без швоў, уся ад верху да нізу тканая. Таму сказалі адзін аднаму: Л. Не будзем разрываць яе, але кінем жэрабя, чыя будзе. Ев. Каб збылося сказанае ў Пісанні: Падзялілі між сабою маю вопратку і аб адзенні маім кінулі жэрабя. Жаўнеры так і зрабілі.
Стаялі ж каля крыжа Езуса Маці Ягоная і сястра Маці Ягонай, Марыя Клеопава, і Марыя Магдалена. Езус, убачыўшы Маці і вучня, які стаяў побач і якога Ён любіў, сказаў: Е. Жанчына, вось сын твой. Ев. Потым сказаў вучню: Е. Вось, Маці твая. Ев. І з гэтага часу вучань узяў Яе да сябе.
Смерць Езуса
Пасля гэтага Езус, ведаючы, што ўжо ўсё збылося, каб здзейснілася Пісанне, кажа: Е. Прагну. Ев. Стаяла пасудзіна, поўная воцату. Тады ўздзелі на трысціну губку, намочаную воцатам, і паднеслі да Ягоных вуснаў. Калі Езус пакаштаваў воцату, сказаў: Е. Збылося! Ев. І схіліўшы галаву, сканаў.
Усе становяцца на калені і некаторы час захоўваюць маўчанне
Езусу прабіваюць бок
Паколькі была пятніца, каб не заставаліся целы на крыжы ў суботу, бо гэта быў вялікі суботні дзень, юдэі папрасілі Пілата, каб укрыжаваным паламалі галені і знялі іхнія целы. І прыйшлі жаўнеры, і паламалі галені першаму і другому, якія былі ўкрыжаваныя разам з Ім. Калі падышлі да Езуса і ўбачылі, што Ён ужо мёртвы, не ламалі Яму галені, толькі адзін з жаўнераў прабіў дзідаю Ягоны бок, і адразу выцекла кроў і вада. А той, хто ўбачыў, засведчыў, і сведчанне яго праўдзівае. І ён ведае, што кажа праўду, каб і вы паверылі. Бо сталася гэта, каб збылося Пісанне: Косць Ягоная не будзе зламаная. І ў іншым месцы Пісанне кажа: Будуць глядзець на таго, каго прабілі.
Езуса кладуць у магілу
Пасля гэтага Юзаф з Арыматэі, які быў вучнем Езуса, але ўкрываўся з-за страху перад юдэямі, папрасіў Пілата, каб дазволіў забраць цела Ягонае. І Пілат згадзіўся. Той пайшоў і забраў цела Езуса. Прыйшоў і Нікадэм, які раней прыходзіў да Езуса ўначы, і прынёс сумесь смірны і альясу, каля ста фунтаў. І ўзялі яны цела Езуса, і захінулі яго ў палатно з духмянасцямі, як звычайна хаваюць юдэі. На тым месцы, дзе Яго ўкрыжавалі, быў сад, а ў садзе — новая магіла, у якую яшчэ нікога не клалі. Там з прычыны Прыгатавання юдэйскага паклалі Езуса, бо магіла была блізка.
Гэта слова Пана.
Catholic.by
Вялікая Пятніца — самы дзіўны дзень у гісторыі чалавецтва. Вось Сын Божы, схоплены людзьмі, прыніжаны, асуджаны на падставе ілжывых сведчанняў, страшэнна знявечаны бічаваннем, укаранаваны цернем, пад націскам габрэйскіх старэйшын прыгавораны на крыжовую смерць.
Збалелы Сын Божы бярэ на свае плечы крыж. Часта падае. Сымон Кірынэец прымушаны дапамагчы Яму несці крыж. Страшэнным болем напаўняе Яго сэрца сустрэча з Маці. Ён добра ведае, які гэта для Яе моцны ўдар. І такое прыніжэнне! Сярод гэтага варожага натоўпу знайшлася пабожная Вераніка, якая выцерла Яму твар. Дадуць пра сябе ведаць жанчыны, якія выражаюць спачуванне. І такім чынам ажно да Галгофы... Там Яго прыбіваюць крыжа паміж двума злачынцамі. А пад крыжам стаяла Ягоная Маці, прыйшлі таксама пабожныя жанчыны і апостал Ян. Пан Езус не наракае і не зласловіць пра сваіх ворагаў. Трымаецца па-каралеўску. Злачынцу, які просіць, абяцае неба. Маці даручае пад апеку Яна, гэтым самым — пад нашу апеку. Святога Яна і нас даручае пад апеку сваёй Маці… Гэта былі сапраўдныя жэсты Валадара. Валадара людскіх сэрцаў. Ягоная ахвяра адразу пачала прыносіць плады: навяртанне злачынцы, клопат пра Маці і апека над намі. Гэта дары, якія ўжо ад гэтай пары праз вякі будуць удзелам чарговых пакаленняў людзей.
Ці памятаем мы пра гэта? Ці навяртаемся, ці каемся? Ці памятаем пра любоў да кожнай маці і кожнага дзіцяці? Да ўсіх людзей! Пан Езус дзеля гэтага прыйшоў на зямлю і дзеля гэтага пакутаваў, каб кожная чалавечая істота магла ступіць на шлях, які вядзе ў Божае Валадарства.
Біскуп Антоні Пацыфік Дыдыч OFMCap, Польшча.